Rachunek zysków i strat

Rachunek zysków i strat stanowi integralną część sprawozdania finansowego. W rachunku wyników wykazuje się wszystkie przychody i koszty według ich uzyskania i poniesienia. Różnice pomiędzy poszczególnymi przychodami i kosztami stanowią wyniki finansowe, których suma daje wynik na całokształcie działalności przedsiębiorstwa. Celem sporządzania rachunku zysków i strat jest ustalenie wyniku finansowego, czyli krótko mówiąc obliczenie zysku (lub straty). Kwotę końcowego wyniku finansowego przenosi się do tabeli bilansu.

Materiał marketingowy

Co przedstawia rachunek zysków i strat?

Rachunek zysków i strat przedstawia wynik działalności przedsiębiorstwa w ciągu konkretnego okresu, np. kwartału, półrocza albo roku. Jego konstrukcja umożliwia prześledzenie sposobu, w jaki spółka wypracowała zysk lub poniosła stratę. Przedstawione są w nim bowiem wszystkie rodzaje przychodów oraz kosztów związanych z ich uzyskaniem. W celu umożliwienia użytkownikom sprawozdania finansowego wygodnej jego analizy, koszty i przychody w rachunku wyników są odpowiednio pogrupowane, aby dawały jak najczytelniejszy obraz zdarzeń, które zaszły w przedsiębiorstwie w ciągu roku.

Istnieją dwa podstawowe warianty przygotowania i przedstawienia rachunku zysków i strat: wariant kalkulacyjny oraz wariant porównawczy. Oba warianty przedstawiają inny sposób pogrupowania przychodów i kosztów oraz tworzone są przy pomocy innych zestawów kont księgowych.

Ogólna analiza rachunku zysków i strat pozwala na określenie wartości sprzedaży (przychodów) i dzięki temu zaklasyfikowania przedsiębiorstwa do grupy przedsiębiorstw małych, średnich i dużych. Rachunek zysków i strat pozwala na określenie wyniku finansowego (zysku lub straty). Jest to kluczowa wartość brana przy obliczaniu wskaźników charakteryzujących przedsiębiorstwo. Jednak ze względu na fakt, że istnieje duża możliwość manipulacji wynikiem finansowym oraz możliwość znaczących wahań jego wartości w krótkich okresach, nie należy przeceniać jego znaczenia.

Zasady sporządzania rachunku zysków i strat

Najważniejszą zasadą stosowaną w sporządzaniu rachunku zysków i strat jest tzw. zasada współmierności kosztów i przychodów, która mówi, że w danym okresie na wynik finansowy wpływają zrealizowane w tym okresie przychody i nieodzowne dla ich uzyskania koszty. Oznacza to na przykład, że wszelkie koszty, które nie są związane z przychodami uzyskanymi w danym roku, nie powinny być ujmowane w rachunku wyników. Dotyczy to na przykład opłaconego z góry za rok następny czynszu za lokal – koszt ten dotyczy roku następnego, a więc, mimo, że został opłacony w roku bieżącym nie powinien znaleźć się w rachunku wyników.

Druga ważna zasada tzw. zasada memoriału, mówi, że w sprawozdaniu finansowym ujmuje się wszystkie operacje gospodarcze dotyczące danego roku, niezależnie od tego czy zostały opłacone czy nie. Oznacza to, że jeżeli spółka wyśle do odbiorcy fakturę za sprzedane produkty, musi zaksięgować przychód w danym okresie, mimo, że odbiorca zapłaci dopiero w następnym okresie sprawozdawczym.

Struktura rachunku zysków i strat

Podstawowa działalność operacyjna to przychody ze sprzedaży produktów oraz sprzedanych towarów, jak również wszelkie koszty związane z podstawową działalnością tj.: wynagrodzenia, koszty materiałów i energii, świadczenia na rzecz pracowników, koszty usług obcych, niektóre podatki (np. od nieruchomości), amortyzację i koszt nabycia sprzedanych towarów. Następnie od przychodów odejmujemy koszty i otrzymujemy zysk na sprzedaży.

Pozostała działalność operacyjna to przychody i koszty nie związane bezpośrednio ze zwykłą działalnością przedsiębiorstw, np. sprzedaż starych maszyn i urządzeń w momencie, gdy spółka postanowi wymienić sprzęt na nowy lub zmienić technologię produkcji. Przychodem w takim przypadku będzie dodatnia różnica pomiędzy ceną sprzedawanej maszyny i jej wartości widniejącej w księgach. Jeżeli różnica ta będzie ujemna, to powstanie koszt. Wartość przychodów dodaje się, a pozostałe koszty operacyjne odejmuje się od zysku na sprzedaży, co pozwala ustalić zysk operacyjny. Zysk operacyjny często nazywany jest określeniem EBIT będącym skrótem od angielskiego Earnings Before Interest and Tax (zyski przed kosztami odsetek i podatku dochodowego).

Ponieważ spółki mają często znaczące inne przychody i koszty oraz różnią się stopami podatku dochodowego, wynik finansowy na działalności operacyjnej jest bardzo ważną kategorią służącą do porównań rentowności przedsiębiorstw. Porównując zyski z działalności operacyjnej dwóch różnych spółek można wyciągnąć wnioski na temat różnic zyskowności biznesów, które prowadzą. W takich porównaniach automatycznie wyeliminowany jest wpływ różnic w strukturach kapitału i różnic wynikających z odmiennych sytuacji podatkowych. Nie da się takiego porównania przeprowadzić zestawiając jedynie zysk netto obu spółek.

Działalność finansowa to przychody i koszty związane z działalnością finansową, np. koszty odsetek od kredytów i pożyczek, przychody z dywidend i ze sprzedaży papierów wartościowych. Po dodaniu przychodów finansowych i odjęciu kosztów finansowych od zysku operacyjnego otrzymujemy zysk brutto na działalności operacyjnej.

Zysk brutto, którego wartość otrzymujemy po uwzględnieniu zysków i strat nadzwyczajnych. Są to skutki finansowe zdarzeń jednorazowych (niepowtarzalnych), występujących poza zwykłą działalnością przedsiębiorstwa, w tym spowodowanych zdarzeniami losowymi. Ponieważ spółki mogą mieć różne rzeczywiste stopy podatkowe, zysk brutto również jest dobrą kategorią służącą do porównań rentowności przedsiębiorstw między sobą. Po uwzględnieniu podatku dochodowego oraz innych, podobnych obciążeń wyniku finansowego (np. obowiązkowej dywidendy w spółkach Skarbu Państwa) otrzymujemy wynik finansowy netto tzn. zysk lub stratę netto.

Analiza ogólna rachunku zysków i strat oprócz powyższego, obejmuje również, podobnie jak w przypadku bilansu, analizę dynamiki i analizę struktury procentowej. Analiza dynamiki rachunku zysków i strat pozwala zorientować się w tempie rozwoju przedsiębiorstwa oraz procesach w nim zachodzących. Analiza ta polega na próbie wskazania i przedstawienia jak największej ilości trendów oraz określenia ich przyczyn.

Ważne informacje

Niniejszy materiał został przygotowany przez Nowe Usługi S.A. wyłącznie w celach edukacyjnych i ma charakter wyłącznie informacyjny. Nowe Usługi S.A. dołożyły należytej staranności aby zapewnić, że prezentowane informacje nie są błędne lub nieprawdziwe w dniu ich publikacji, jednak Nowe Usługi S.A. i jego pracownicy nie ponoszą odpowiedzialności za ich prawdziwość i kompletność, ani wszelkie bezpośrednie i pośrednie szkody powstałe w wyniku wykorzystania niniejszej publikacji. O ile nie zastrzeżono inaczej, wszystkie opinie, prognozy i oszacowania należą do autora(autorów) oraz są aktualne w momencie publikacji i mogą ulec zmianie bez uprzedniej notyfikacji.