Instytucje rynku kapitałowego (KNF, KDPW, GPW)

Komisja Nadzoru Finansowego (KNF)

sprawuje nadzór nad sektorem bankowym, rynkiem kapitałowym, ubezpieczeniowym, emerytalnym, nadzór nad instytucjami płatniczymi i biurami usług płatniczych, instytucjami pieniądza elektronicznego oraz nad sektorem kas spółdzielczych. Celem nadzoru nad rynkiem finansowym jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania tego rynku, jego stabilności, bezpieczeństwa oraz przejrzystości, zaufania do rynku finansowego, a także zapewnienie ochrony interesów uczestników tego rynku. Komisji Nadzoru Finansowego działa w trzech obszarach.

Regulacje

Komisja Nadzoru Finansowego opracowuje i opiniuje projekty aktów prawnych dotyczących funkcjonowania rynku kapitałowego. Współpracuje też z zagranicznymi organami nadzoru nad rynkami finansowymi.

Nadzór

nadzór nad rynkiem kapitałowym Komisja Nadzoru Finansowego sprawuje poprzez udzielanie zezwolenia m.in. na prowadzenie działalności maklerskiej, zatwierdza prospekty emisyjne i memoranda informacyjne, licencjonuje maklerów i doradców inwestycyjnych.

Kontrola

upoważniony przedstawiciel Komisji Nadzoru Finansowego ma prawo wejść do pomieszczeń nadzorowanego podmiotu i dokonać kontroli. Kontrola może obejmować zakres prowadzonej działalności lub sytuacji finansowej, w szczególności może obejmować przegląd dokumentów, zapisów systemach informatycznych oraz stanu zabezpieczeń, w celu oceny, czy nie dochodzi do naruszenia prawa, czy warunków określonych w zezwoleniu na prowadzenie działalności. W wyniku kontroli Komisja Nadzoru Finansowego może nałożyć sankcje na uczestników rynku, którzy nie przestrzegają prawa oraz warunków zezwolenia na prowadzenie działalności.

Materiał marketingowy

Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych (KDPW)

Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych SA jest centralną instytucją prowadzącą i nadzorującą system depozytowo-rozliczeniowy w zakresie obrotu instrumentami finansowymi.

Depozyt papierów wartościowych

Depozyt papierów wartościowych polega na rejestracji oraz przechowywaniu zdematerializowanych papierów wartościowych na kontach depozytowych uczestników Krajowego Depozytu. Dematerializacja papierów wartościowych następuje z chwilą ich rejestracji w Krajowym Depozycie. System depozytowy zapewnia wysokie bezpieczeństwo rozliczeń, co zabezpiecza przed kradzieżą, fałszerstwem czy defraudacją, nie ma więc konieczności prowadzenia skarbców wymagających nadzwyczajnych środków zabezpieczających. KDPW ponosi odpowiedzialność za zgodność liczby papierów wartościowych znajdujących się na wszystkich kontach depozytowych uczestników z liczbą wyemitowanych papierów wartościowych. Dzięki bezpośrednim połączeniom elektronicznym z giełdą i uczestnikami KDPW możliwe jest szybkie dokonywanie transferów papierów wartościowych pomiędzy kontami ewidencyjnymi Uczestników, wynikających z zawartych transakcji.

Rozliczenie transakcji

Rozliczenie oznacza zapis papierów wartościowych dokonywany na kontach ewidencyjnych prowadzonych dla Uczestników Krajowego Depozytu na podstawie transakcji zawartych na rynku regulowanym, w alternatywnym systemie obrotu oraz poza rynkiem zorganizowanym. Rozliczenie w Krajowym Depozycie są przeprowadzane na zasadzie dostawa w zamian za płatność. Bezpieczeństwo tej formy rozliczenia polega na tym, że żadna ze stron transakcji nie może znajdować się w posiadaniu w tym samym momencie papierów wartościowych oraz środków pieniężnych przeznaczonych na zapłatę za nie. Na podstawie dokumentów transakcyjnych jest przeprowadzane rozliczenie papierów wartościowych, co oznacza ich zapis na kontach ewidencyjnych uczestników Krajowego Depozytu. W ślad za tym w ustalonym okresie KDPW dokonuje rozliczenia pieniężnego, co oznacza uznanie lub obciążanie rachunków bankowych płatników należących do uczestników Krajowego Depozytu, którzy uczestniczyli w transakcji.

Rejestracja zdarzeń

Rejestracja instrumentów finansowych polega m.in. na obsłudze zobowiązań emitentów i przeprowadzaniu operacji dotyczących instrumentów finansowych.

Obsługa zobowiązań obejmuje realizację zobowiązań emitentów wobec właścicieli instrumentów finansowych w zakresie następujących zdarzeń korporacyjnych:

• wypłata dywidendy, odsetek od obligacji,
• wykupy obligacji i listów zastawnych,
• zamiana obligacji zamiennych na akcje i obligacji
• realizacja praw poboru akcji,
• wykup certyfikatów inwestycyjnych,
• umorzenie certyfikatów inwestycyjnych w związku z likwidacją funduszu inwestycyjnego,
• wygaśnięcie certyfikatów strukturyzowanych,
• walne zgromadzenie akcjonariuszy (sporządzenie i udostępnienie emitentowi wykazu osób uprawnionych do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu.

Operacje na instrumentach finansowych dotyczą w szczególności:

• podział akcji (split),
• połączenie (scalenie) akcji,
• asymilacja papierów wartościowych,
• wycofanie papierów wartościowych z depozytu,
• konwersja papierów wartościowych z imiennych na okaziciela oraz z okaziciela na imienne,
• zamiana akcji w związku z łączeniem się albo podziałem spółek publicznych,
• rolowanie obligacji,
• blokowanie obligacji skarbowych w celu obsługi zastawu.

Do zadań Krajowego Depozytu należy też zarządzanie Systemem Rekompensat utworzonym w celu ochrony aktywów należących do inwestorów, administrowanie podstawową częścią Funduszu Gwarancyjnego otwartych funduszy emerytalnych oraz obsługa wypłat transferowych pomiędzy otwartymi funduszami emerytalnymi.

Istotną rolą Krajowego Depozytu na rynku kapitałowym jest również tworzenie połączeń operacyjnych (tzw. linków), dzięki którym możliwy jest rozrachunek transakcji zagranicznych spółek notowanych na GPW w formule dual-listing.

Giełda Papierów Wartościowych (GPW)

Giełda jest najważniejszą instytucją rynku papierów wartościowych. Podstawowym zadaniem giełdy jest umożliwianie przepływu kapitałów od tych, którzy szukają jak najlepszej lokaty do tych, którzy potrzebują kapitałów i potrafią z tych kapitałów zrobić jak najlepszy użytek. Na rynku giełdowym codziennie dokonywana jest ocena notowanych na nim spółek, a pośrednio także całej gospodarki. Giełda Finansowego działa w trzech obszarach.

Organizacja obrotu

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW) organizuje obrót instrumentami finansowymi oraz odpowiada za jego bezpieczeństwo, rozwój i promocję. Dzięki niej zapewnione są: koncentracja podaży i popytu na instrumenty finansowe, bezpieczny i sprawny przebieg transakcji, upowszechnianie informacji o kursach i obrotach instrumentami finansowymi. Zawieranie transakcji na giełdzie jest możliwe za pośrednictwem domów maklerskich działających jako członkowie giełdy. Inaczej, członkowie giełdy są w transakcjach giełdowych pośrednikami inwestorów. Transakcja giełdowa jest to umowa zobowiązująca do przeniesienia własności dopuszczonych do obrotu instrumentów finansowych. Na giełdzie występują również członkowie giełdy – animatorzy. Ich rolą jest podtrzymywanie płynności rynku. Są dwa rodzaje animatorów: animatorzy rynku, animatorzy emitenta. Animator rynku zawiera umowę z giełdą, a animator emitenta zawiera umowę z emitentem, w ramach których zobowiązany jest do składania zleceń kupna lub sprzedaży danego instrumentu finansowego na własny rachunek.

Sprzedaż informacji

Rozpowszechnianie informacji z rynku należy do istotnych zadań GPW. Informacje giełdowe są upowszechniane przede wszystkim drogą elektroniczną. Dostępne są w formie serwisów komercyjnych oraz serwisów publicznych. Dystrybutorom, którzy podpisali umowę z GPW, udostępniane są serwisy komercyjne przekazujące obraz rynku w czasie rzeczywistym. GPW zapewnia dostęp do informacji poprzez sprzedaż serwisu giełdowego. Serwis giełdowy to przede wszystkim notowania instrumentów finansowych, statystyki i informacje. Trudno sobie wyobrazić inwestowanie na giełdzie bez dostępu do tych informacji. Serwis giełdowy przekazywany jest klientom za pośrednictwem dystrybutorów. Dla inwestorów dystrybutorem jest najczęściej biuro maklerskie, prowadzące rachunek maklerski. Sposób odbioru serwisów, zakres informacyjny oraz wysokość pobieranych opłat określane są w regulacjach poszczególnych dystrybutorów.

Obsługa emitentów

Celem GPW jest stałe wzmacnianie pozycji poprzez poszerzanie oferty produktowej dla emitentów, poszukiwanie nowych spółek i pośredników. To strategiczne działania mające na celu wzmocnienie atrakcyjności i konkurencyjności GPW. Im bardziej atrakcyjna giełda tym więcej spółek zainteresowanych notowaniem akcji na giełdzie. W ramach prowadzonej działalności GPW podejmuje decyzję o dopuszczaniu i wprowadzaniu spółek do obrotu.