Analiza techniczna

Analizę techniczną definiujemy jako krótkookresową analizę opłacalności inwestycji w akcje, dokonywaną na podstawie wykresów zmian cen akcji, wartości obrotów, wielkości zleceń oraz wskaźników technicznych.

Analiza techniczna służy do określania prawdopodobnej zmiany kursów akcji w przyszłości na podstawie ich oceny z przeszłości, z uwzględnieniem wszystkich czynników, które miały lub mogą mieć wpływ na kształtowanie się ich podaży oraz popytu.

Jedno z podstawowych założeń analizy technicznej mówi, że o cenach akcji decyduje popyt i podaż. Z tym oczywistym założeniem nie powinni polemizować nawet zwolennicy analizy fundamentalnej – wszak prawo podaży i popytu jest jednym z podstawowych praw ekonomicznych rządzących rynkiem. Inwestor kierujący się analizą techniczną poprzez umiejętne dokonywanie transakcji kupna i sprzedaży może osiągnąć ponadprzeciętny dochód, który wynika z różnicy cen akcji. Nie ma przy tym znaczenia, czy spółka, której akcje kupuje jest dobra i ma dobre perspektywy na przyszłość, chodzi jedynie o wygenerowanie sygnału wskazującego, czy dane akcje należy kupić, czy sprzedać. To ostatnie stwierdzenie odnosi się jednak jedynie do „zaprzysięgłych techników” odrzucających jakiekolwiek fundamentalne przesłanki podejmowania decyzji inwestycyjnych. Inwestorzy i analitycy stosujący (albo przynajmniej dopuszczający) obie metody mimo wszystko zwracają uwagę na to „co kupują”, a nie tylko „kiedy kupują”.

Analiza techniczna zakłada, że zjawiska giełdowe wyprzedzają w czasie zjawiska ekonomiczne, a rynek jest mechanizmem dyskontującym przyszłość. Analitycy techniczni w miejsce danych statystycznych preferują analizę trendu rynku. Analiza techniczna opiera się na trzech podstawowych regułach:

• zmiany podaży i popytu na giełdzie znajdują swoje odzwierciedlenie w cenach akcji,
• zmiany cen akcji podlegają utrzymującym się przez dłuższy czas trendom,
• procesy zachodzące na giełdzie powtarzają się.

Analiza techniczna wykorzystuje dwie grupy narzędzi – wykresy kursów akcji w przeszłości oraz wskaźniki techniczne. Zdaniem analityków technicznych na podstawie wykresów można wskazać pewne graficzne wzorce kształtowania się cen akcji w przeszłości. Są one zwane formacjami technicznymi i mają tendencję do powtarzania się, przez co umożliwiają prognozowanie kierunku zmian kursów akcji w przyszłości. Wskaźniki techniczne z kolei charakteryzują bieżący stan rynku akcji – na podstawie jego diagnozy powstaje prognoza na przyszłość.

Trendy

• trend długoterminowy – według teorii Dowa jest to ruch cen odbywający się wzdłuż linii prostej trwający przez okres co najmniej 1 roku, w praktyce za trend długoterminowy uznaje się trend trwający powyżej 3 miesięcy,
• trend średnioterminowy trwający od 3 tygodni do 3 miesięcy,
• trend krótkookresowy – trendy tego typu są składowymi ruchów cen stopnia wyższego i stanowią ich uzupełnienie, trwają z reguły do 2-3 tygodni.

Minimalna liczba punktów dla wyznaczenia linii trendu to 2, ale dla potwierdzenia wiarygodności linii konieczny jest trzeci punkt. Tytułem uzupełnienia należy stwierdzić, że w zależności od kierunku wyróżnia się trendy: spadkowe, wzrostowe i boczne (horyzontalne). Analiza techniczna najlepiej się sprawdza w przypadku dwóch pierwszych typów trendu, zaś jedna z podstawowych reguł inwestowania zaleca grę zgodną z obowiązującym trendem. Dość często na wykresach akcji i indeksów pojawiają się kanały trendowe, które pozwalają na dość skuteczną „grę” na trendach wtórnych.

Linie wsparcia i oporu

Poziomy wsparcia i oporu są najbardziej skutecznymi narzędziami wykorzystywanymi przy określaniu momentu wejścia i wyjścia z rynku. W klasycznej analizie poziomem wsparcia określa się poziom dna poprzedniej zniżki, a poziomem oporu – poziom poprzedniego szczytu. Są jednak także inne techniki wykorzystywane do wyznaczania poziomów wsparcia i oporu, m.in. techniki japońskie (analiza wykresów świecowych), nadające pierwszoplanowe znaczenie oknom (lukom), a także środkom korpusów świec (okno hossy i środek korpusu białej świecy stanowią wsparcie, zaś luka bessy i środek korpusu czarnej świecy stanowią opór).

Podstawowe formacje zapowiadające odwrócenie trendu

• formacje głowy i ramion
• odwrócona formacja
• formacja podwójnego szczytu
• formacja podwójnego dna
• formacja „spodka”
• formacja „V”

Ponadto występują trzy formacje uzupełniające, które także są symptomem wygasania trendów wzrostowych: formacja rozszerzającego się trójkąta, formacja diamentu i formacja klina zwyżkującego.

Formacje zapowiadające kontynuację trendu

• trójkąty: trójkąt zwyżkujący, trójkąt symetryczny, trójkąt zniżkujący
• flagi i chorągiewki
• kliny
• formacja prostokąta
• formacja głowy i ramion, jako kontynuacja trendu wyższego rzędu

Wskaźniki stosowane w analizie technicznej

• Oscylatory – są one wyjątkowo skuteczne w sytuacjach kiedy na rynku brak jest wyraźnej tendencji. W trakcie gry z trendem mogą natomiast dostarczać istotnych informacji o poziomie wykupienia/wyprzedania rynku, ponadto oscylatory ostrzegają o tym, że dany trend traci swój impet, zanim jest to widoczne na wykresie cenowym. Natomiast dywergencje, czyli różnice w zachowaniu ceny i oscylatora są wręcz ostrzeżeniem przed zakończeniem danego trendu wzrostowego lub spadkowego. Najbardziej popularne i znane oscylatory to:
• wskaźnik siły względnej (RSI)
• wskaźnik zmian (ROC)
• wskaźnik MACD
• Wskaźniki rynku akcji:
• linia A/D (wskaźnik szerokości rynku)
• średnie kroczące (bardzo popularną jest także średnia wykładnicza – tzw. EMA (ang. exponential moving average) ).

Wykresy świecowe

Przedstawiają graficznie sytuację podaży i popytu pokazując, kto zwycięża w walce „byka” z „niedźwiedziem”.

Świece japońskie są jedną z najstarszych metod analizowania wykresów. Do Europy oraz Stanów Zjednoczonych dotarła dosyć późno, bo dopiero w latach 90. Obecnie wskazania świec to dla wielu profesjonalnych inwestorów podstawowy warsztat analityczny, który dosyć dobrze przyjął się także w Polsce.

Do zbudowania świecy japońskiej potrzebne są cztery elementy:

• cena otwarcia z badanego okresu,
• cena zamknięcia z badanego okresu,
• najniższa cena z badanego okresu,
• najwyższa cena z badanego okresu.

Świece japońskie, dzięki temu, że analizują przyczynę, a nie skutek, oferują możliwość szybkiej obserwacji psychologii krótkoterminowych działań na rynku. Nie należy absolutnie ignorować faktu, że emocje inwestorów – strach, chciwość i nadzieja – w bezpośredni sposób wpływają na kursy papierów wartościowych. Statystyka nie jest w stanie dokonać pomiaru psychologii rynku; do analizy zmian czynników psychologicznych musi zostać użyta pewna forma analizy technicznej. To właśnie świece japońskie odczytują zmiany w sposobie postrzegania wartości przez inwestorów. Znajduje to następnie odzwierciedlenie w ruchu kursów papierów wartościowych. Świece, będąc czymś więcej niż tylko metodą rozpoznawania formacji, pokazują współzależności pomiędzy kupującymi a sprzedającymi. Wykresy konstruowane za pomocą świec japońskich umożliwiają bezpośredni wgląd w rynki finansowe, co nie jest łatwe przy wykorzystaniu innych metod sporządzania wykresów. Działają one dobrze zarówno w przypadku papierów wartościowych, jak i towarów. Pokrewne techniki analizy technicznej, takie jak filtrowanie świec czy wykresy świecowe z uwzględnieniem obrotu, wzbogacą analizę o nowe możliwości.

Formacja świecowa może zawierać jedną świecę lub kilka, rzadko jednak więcej niż pięć lub sześć. Większość formacji świecowych posiada swoje przeciwstawne odpowiedniki. Oznacza to, że każda formacja zapowiadająca wzrost posiada swoją odpowiedniczkę zapowiadającą spadek. Podstawową różnicą pomiędzy nimi jest ich relatywne umiejscowienie w krótkoterminowym trendzie rynku. Nazwy formacji zapowiadających spadek i wzrost mogą, choć nie jest to regułą, być takie same. Część formacji ma identyczną konstrukcję, lecz posiada różne nazwy. Każdy rysunek, przedstawiający daną formację, będą poprzedzały trzy niewielkie pionowe kreski. Mają one na celu jedynie przedstawienie aktualnego trendu na rynku i nie powinny być w żaden sposób wiązane z omawianą formacją.