Opcje

Materiał marketingowy

Opcje są to instrumenty finansowe które mogą być przedmiotem obrotu na giełdzie.

Poprzez opcje można:

• zabezpieczyć posiadane akcje przed spadkiem ich wartości,
• zwiększyć przychód na posiadanych akcjach,
• przygotować strategię, która pozwoli kupić akcje po niższej cenie,
• przygotować strategię, która pozwoli osiągnąć zysk w efekcie znacznej zmiany ceny instrumentu bazowego, niezależnie od kierunku tej zmiany,
• osiągać zyski na wzroście lub spadku ceny akcji będących instrumentem bazowym bez konieczności ponoszenia kosztów jakie towarzyszą bezpośrednim inwestycjom w akcje.

Czym jest opcja?

Opcja daje jej posiadaczowi “nabywcy” prawo (lecz nie obowiązek) do nabycia (w przypadku opcji kupna – ang. call) lub sprzedaży (w przypadku opcji sprzedaży – ang. put) danego dobra po z góry określonej cenie. Prawo to może być zrealizowane w dniu wygaśnięcia opcji (opcja europejska) lub w dowolnym dniu od daty zawarcia kontraktu opcyjnego do daty wygaśnięcia włącznie (opcja amerykańska), ew. w kilku ściśle określonych datach (opcja bermudzka).
W przeciwieństwie do nabywcy, sprzedający opcję “wystawca” jest zobowiązany do sprzedania lub zakupu danego dobra od nabywcy opcji, jeżeli ten uzna, że zechce z posiadanego prawa skorzystać (czyli uzna wykonanie opcji za opłacalne). W praktyce opcja zostaje zrealizowana, jeśli przewidywana przez nią cena jest lepsza niż cena oferowana na wolnym rynku w danym czasie. Zysk nabywcy opcji jest wówczas równy różnicy między ceną rynkową, a ceną realizacji opcji.

Rozliczenie

W wielu przypadkach rozliczenie opcji odbywa się nie poprzez zawarcie faktycznej transakcji do której opcja uprawnia (rozliczenie rzeczywiste), lecz jedynie przez wypłatę posiadaczowi opcji przez wystawcę sumy pieniężnej, odpowiadającej w/w różnicy cen (rozliczenie nierzeczywiste). Z reguły rozliczenie rzeczywiste stosuje się w przypadku towarów oraz obligacji. W przypadku innych aktywów, częściej spotykane jest rozliczenie nierzeczywiste.

Premia opcyjna

W zamian za nabycie opcji nabywca płaci wystawcy cenę, zwaną premią opcyjną. Wartość opcji silnie zależy nawet od niewielkich wahań notowań przedmiotu transakcji, ponadto zależy ona od różnych innych czynników, dlatego wartość opcji trudno jest wyceniać. Istnieją różne metody i modele określania ceny opcji.

Pozycje w opcjach

Zająć można następujące pozycje w opcjach.

• długa pozycja w opcjach kupna – ryzyko dla nabywcy jest ograniczone do wysokości zapłaconej premii a potencjalny zysk może być nieograniczony;
• długa pozycja w opcjach sprzedaży – ryzyko dla nabywcy ogranicza się do wysokości zapłaconej premii a potencjalny zysk jest ograniczony do ceny wykonania (cena instrumentu bazowego może spaść maksymalnie do zera);
• krótka pozycja w opcjach kupna – ryzyko dla wystawcy jest nieograniczone a potencjalny zysk równa się wysokość otrzymanej premii za ryzyko;
• krótka pozycja w opcjach sprzedaży – ryzyko dla wystawcy opcji jest ograniczone do ceny wykonania a potencjalny zysk równy wysokości otrzymanej premii za ryzyko.

Czynniki mające wpływ na wartość opcji

• wysokość stóp procentowych – wzrost stopy procentowej wolnej od ryzyka prowadzi do spadku cen opcji sprzedaży i wzrostu wartości opcji kupna;
• czas pozostający do wygaśnięcia opcji – im dłuższy czas pozostający do wygaśnięcia opcji, tym większa wartość czasowa opcji;
• cena instrumentu bazowego – im wyższa cena instrumentu bazowego, tym wyższa wartość opcji kupna; odwrotnie dla opcji sprzedaży;
• cena wykonania – cena po jakiej nabywca opcji kupna/sprzedaży może nabyć/sprzedać instrument bazowy opcji
• zmienność ceny instrumentu podstawowego – jest miarą niepewności odnośnie do przyszłych zmian tej ceny. Zmienność można wyznaczyć obliczając odchylenie standardowe dla ceny instrumentu na podstawie danych przeszłych.

Współczynniki

Współczynniki wrażliwości ceny opcji określają siłę wpływu poszczególnych czynników mających wpływ na wartość opcji. Współczynniki te są uznawane jako miary ryzyka opcji. Współczynniki wrażliwości opcji to:

• Współczynnik delta – określa reakcję ceny opcji na zmianę ceny instrumentu bazowego. Współczynnik ten przyjmuje wartość dla opcji kupna z przedziału od 0 do 1 a dla opcji sprzedaży od –1 do 0.
• Współczynnik theta – określa o ile zmieni się cena opcji, gdy upłynie jednostka czasu. Wartość tego współczynnika zawiera się w przedziale od 0 do C (czyli ceny opcji kupna/sprzedaży).
• Współczynnik vega – określa reakcję ceny opcji na zmiany zmienności ceny instrumentu bazowego. Współczynnik ten przyjmuje wartości dodatnie.
• Współczynnik gamma – który określa jak zmieni się współczynnik delta, gdy cena instrumentu pochodnego zmieni się o jednostkę. Opcja o wysokiej wartości tego współczynnika jest atrakcyjna dla kupującego. Najwyższe wartości mają opcje blisko terminu wygaśnięcia.